https://youtu.be/XvMnp8JTPuM
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid0vgtziBeCjmpAkfXkxwLEonB496Ekb4svj7iGUFSCtSoDu6m7D4hJeuDNAZxdu3qpl&id=100002947160151
"મુજે ભી જલપરા બનના હૈ."
********
હું અને મારા શ્રીમતી લગ્ન પહેલાં એકવાર દિવ ફરવા ગયેલાં, (મારી જોબ/ઘર દિવથી 25 કિમિ જ દૂર હતી!) ત્યારે દરિયામાં એ છેક દૂર સુધી તરતાં તરતાં ગયેલાં. મેં જોરથી બૂમ પાડીને એમને પાછા બોલાવ્યા, કેમ કે જો કશું ન થવાનું થાય અને એ દરિયામાં ડૂબી જાય તો બધાને શુ જવાબ આપવો? એ તો દરિયામાં તરીને બહાર આવીને ખુશ હતા.. પણ મારા મનમાં એક ખટકો રહી ગયેલો, "એમને જે કરવું ગમતું હતું, મેં એમને એ કરતાં રોક્યા હતા..''
...બસ, ત્યારથી જ મનમાં નક્કી કરેલું, કે હું પણ તરવાનું શીખીશ તો ખરાં જ! ..પછી બંને દરિયામાં તરીશું, ...અથવા તો ડુબીશું!!😊😊
લગભગ 14 વર્ષ પછી આ ખટકો દૂર કરવાની તક મળી, તન્વીને સ્વિમિંગ શીખવવાના બહાના હેઠળ!! હું આ તક ચૂકી શકું એમ નહોતો.. આખરે દરિયામાં તરવાનું જાતને જ પ્રોમિસ જે આપેલું હતું!!
**********
હું જે દિવસે તરવાનું શીખવા ગયો ત્યારે મારી સાથે તરવાનું શીખવા આવેલાં, અમે ચાર-પાંચ મિત્રો હતાં! કોચ જોયસરે થોડી પ્રાથમિક સૂચનાઓ આપતાં કહ્યું, "જો અત્યારે તમે કોઈ શારીરિક કસરત કરતાં હોવ તો કરવી નહિ, અને નાસ્તો તરવાના બે કલાક પહેલાં કરવો."
...આ સાંભળી મારા માટે તો 'ભાવતું હતું ને વૈદ્યે કીધું' જેવો ઘાટ થયો, કેમ કે હું આમેય કસરતનો શોખીન માણસ નથી! વધેલું વજન ઘટાડવાના પ્રયાસ રૂપે 21 સૂર્યનમસ્કાર કરતો થયેલો, એ હવે પાછું બંધ કરવાનું થયું!
પહેલાં દિવસે તો અમને નાનાં બાળકોનાં સ્વિમિંગ પૂલમાં, કે જે ત્રણેક ફૂટ પાણીનું હતું, એમાં 'ફ્લોટિંગ' કરવાનું કહ્યું! ફ્લોટિંગ એટલે શ્વાસ રોકીને શરીરને પાણીની ઉપર રાખવું - આ તો મને આવડતું હતું, કેમ કે જ્યારે જ્યારે ગલતેશ્વર કે કોઈ નદી કિનારા વાળી જગ્યાએ ગયા ત્યારે હું આવું કરતો જ હતો, એટલે પહેલાં જ દિવસે પૂલની દીવાલ પકડ્યા વગર સરસ ફ્લોટ કરવા લાગ્યો! ..એટલે જોય સરે પૂછ્યું, "પહેલાં ક્યાંય તરવાનું શીખ્યા છો? કુવા તળાવ નદી કે ગમે ત્યાં?" મેં ના પાડી!
હું હંમેશા મારી જાતને 'કવીક લર્નર' માનતો હતો, એટલે પ્રથમ બે દિવસ દરમિયાન હું સરસ ફ્લોટ કરતો રહ્યો! વાતવાતમાં જોય સરે કહ્યું, "જો આવડે તો, ઘણાં લોકો એક વખતનાં ફ્લોટીંગમાં જ આખો પૂલ પાર કરી નાંખે!"
...અને બસ, મારા મનમાં રાઈ ભરાઈ ગઈ- 'હું એટલો શ્વાસ રોકુ કે આખો પૂલ પાર કરી દઉં..!' હું આખું પેટ ભરીને શ્વાસ રોકતો, અને પૂલ ક્રોસ કરવાનો પ્રયત્ન કરતો, પણ થોડું તો રહી જ જાય!
મને આજે સમજાય છે કે આવું કરવાની જરૂર જ નહોતી! અહીં મારે માત્ર ફ્લોટ કરવાનું હતું, આ કોઈ હરીફાઈ નહોતી, કે હું એકજ વારમાં આખો પૂલ ક્રોસ કરીને 'વાહવાહી' મેળવું!! માનવમન પ્રસિદ્ધિ ભૂખ્યું જ રહેવાનું, ન કરવાની બાબતમાં મહેનત કરીને મૂર્ખ ઠરે! હું પણ મૂર્ખ જ હતો કેમ કે બાળપણથી જ પહેલાં નંબરે પાસ થવાની રેસમાં દોડ્યો હોઈ દરેક જગ્યાએ પહેલો નંબર લાવવા, રેસ ન હોય તોય માનસિક રેસ ઉભી કરીને, ન કરવાની મહેનત કરવા લાગ્યો હતો! વળી, આવી રેસમાં દોડતાં લોકો પોતાનાં જેવાં હોંશિયાર મિત્રને પણ હરીફ માનીને દુશ્મનની નજરે જોવે! મેં પણ એક મારાં જેટલું જ સારું ફ્લોટ કરતાં એક મિત્રને માનસિક હરીફ માની લીધો હતો, અને એનાં કરતાં વધુ દૂર સુધી ફ્લોટ કરવાની નકામી કોશિશ કરતો હતો! જોકે, એ પણ મને હરીફ માની જ ચુક્યો હતો, એવું મને લાગ્યા વગર ન રહ્યું! ..કેમ કે એ પણ મારાથી વધુ દૂર ફ્લોટ કરવાની કોશિશ કરતો હતો. વળી, હું બધાની જોડે વાત કરતો, પણ એ મને જોઈ મોં ફેરવી લેતો!
ટૂંકમાં, હું મૂર્ખ હતો કે જે કરવાનું હતું એ કરવાની જગ્યાએ ન કરવાનું કરીને મારી શક્તિ વેડફી રહ્યો હતો!
*******
ત્યારપછીનાં બે દિવસ પ્રવેશોત્સવનાં કારણે હું સ્વિમિંગ પૂલમાં ના જઈ શક્યો! બે દિવસ રજા પાડી રવિવારે હું પાછો પૂલમાં પહોંચ્યો તો જોયું કે મારી સાથેનાં એ બધાં 4-5 શિખાઉ મિત્રો મોટાં સ્વિમિંગ પૂલમાં પહોંચી ગયા હતાં! મને કોચ જોયસર ના દેખાયાં એટલે મેં ત્યાં બેઠેલાં બીજા કોચ મનોજ સરને કહ્યું, "મારો આજે ત્રીજો દિવસ છે. હું નાનાં પૂલમાં હતો."
એમણે કોઈ જ રિએક્શન વગર મને મોટાં સ્વિમિંગ પૂલમાં ઉતરવા ઈશારો કર્યો અને કહ્યુ, "ભલે.. આમાં ઉતરી જાઓ અત્યારે.. અને કીકિંગ ચાલુ કરો."
મોટાં સ્વિમિંગ પૂલમાં ઉતરવાનું હોઈ હું ખુશ થયો, કેમ કે મારે મન હું સરસ ફ્લોટ કરી શકતો હતો એટલે નાના પૂલમાંથી મોટાં પૂલમાં પ્રમોશન થયેલું! હું રાજી ખુશી છ ફૂટ પાણીવાળા મોટાં સ્વિમિંગ પૂલમાં ઉતર્યો, અને કીકિંગ ચાલુ કર્યું! કીકિંગમાં પૂલની દીવાલ પકડી પગ હલાવવાના હોય છે, એવું મેં બધાને કરતાં જોયેલાં, એટલે હુંયે એવું જોરજોરથી કરવા લાગ્યો!
...હજુ તો માંડ બે મિનિટ થઈ હશે કે મારા પગની નસ ચોંટી ગઈ! સાથળ જામ થઈ ગયું, હું વધુ જોરથી કરવા લાગ્યો! ચોથી મિનિટમાં તો હું થાકી ગયો! ..અને પૂલમાં ઉભો રહી ગયો! મેં થોડે દૂર મારાં પેલાં હરીફ મિત્ર તરફ નજર કરી તો જોયું કે એ તો હજુયે કીકિંગ કરી રહ્યો હતો, એટલે એને જોઈને મને પાછું જોમ ચડ્યું! હું બમણાં જોરથી કીકિંગ કરવા લાગ્યો.. પરિણામ સ્વરૂપ બીજા સાથળની પણ નસ ચોંટી ગઈ! માત્ર પાંચ-સાત મિનિટનાં કીકિંગમાં જ હું સખત થાકી ગયો!
થોડીવારમાં હાથની મુવમેન્ટ શરૂ થઈ ત્યારે મને અને મારા પગને હાશ થઈ!! હાથની મુવમેન્ટ એટલે પૂલની દીવાલે પીઠ ટેકવીને જાણે તરતાં હોઈએ એમ હાથ હલાવવાનાં! હું તો બધાં કરતાં હતાં એવું કરવા લાગ્યો! જાણે પાણીમાં નાચતો હોઉં એમ દેખાદેખીમાં હાથનું મુવમેન્ટ કરવામાં માત્ર પાંચ મિનિટમાં જ, ન ફક્ત બાવડાં, પણ ખભો ય દુઃખી ગયો!
પછી શરું થયું.. બેલેન્સ કીક અને બેલેન્સ હાથ! બેલેન્સ કીકમાં મારો પગ પાણીની ઉપર આવે જ નહિ, અને બેલેન્સ હાથમાં નાકમાં અને મોંમાં પાણી ઘૂસી જાય!!
લગભગ અડધો કલાકની આ કસરત પછી મનોજસરે બધાને બહાર આવવાનું કહ્યું, અને જમ્પ લગાવવા સૂચના આપી! હું બધાનાં દેખાદેખી કરી રહ્યો હતો. મારો વારો આવ્યો, અને મેં જમ્પ લગાવ્યો!
જમ્પ લગાવતાંની સાથે જ નાકમાં પાણી ઘૂસી ગયું! છતાંય હું દસેક ફૂટ (..રિપીટ, દસ ફૂટ જ!) તર્યો હોઈશ અને દીવાલ પકડી લીધી! ઉધરસ ખાતાં ખાતાં હું બહાર નીકળ્યો અને ફરી કૂદવા લાઈનમાં ઉભો રહી ગયો! મને મજા આવી, કેમ કે હું દસ ફૂટ તો દસ ફૂટ, તર્યો હતો!
બીજો જમ્પ લગાવ્યો..
...અને હું તરવાની જગ્યાએ ડૂબવા જેવો થઈ ગયો! ડૂબતાં બચવા, છ ફૂટના મારી ઊંચાઈના જ સ્વિમિંગ પૂલમાં પણ, મારો પગ નીચે અડયો જ નહિ!! હું હવાતિયાં મારતો મારતો માંડ દીવાલ પાસે આવ્યો અને બહાર નીકળ્યો અને ત્રીજા જમ્પ માટે લાઈનમાં ઉભો રહી ગયો! અચાનક મારી નજર મારાં પેલાં હરીફ મિત્ર ઉપર પડી! એ તો જમ્પ માર્યા પછી દસ મીટર જેટલું તરીને બહાર નીકળતો હતો! ..અને મારી સાથે તરવાનું શીખવા આવેલાં એ બધાં 4-5 મિત્રો એ જ રીતે દસ મીટર જેટલું તરીને બહાર નીકળતાં હતાં! મેં જોયું કે અમારાં ગ્રુપમાં માત્ર હું એકલો જ બહાર નીકળવા હવાતિયાં મારતો હતો!
મેં ત્રીજો જમ્પ લગાવ્યો..
..અને આ વખતે તો હું લિટરલી ડૂબી જ ગયો!.. ન પગ નીચે અડે કે ન દીવાલ હાથમાં આવે.. કાનમાં પાણીનાં બુડબુડિયા બોલી ગયા.. નાકમાં, મોઢામાં અને માથામાં પાણી ચડી ગયું.. પાણીનો મોટો બુડકો પણ પીવાઈ ગયો..! આંખો લાલ લાલ થઈ ગઈ.. ઉધરસ તો બંધ જ ના થાય! ..હું માંડ માંડ બહાર આવ્યો! મેં કોઈને કહ્યું જ નહિ કે હું પાણીથી ડરી ગયેલો, ગભરાઈ ગયેલો!
હું જે બે દિવસ નહોતો આવ્યો એ બે દિવસ દરમિયાન એવું તો કશુંક શીખવાડેલું જ કે, જે હું ચૂકી ગયેલો! હું માનસિક ડિસ્ટર્બ થઈ ગયો.. ઘરે જઈને પણ એટલું જ બોલ્યો, "આજે જમ્પ લગાવવાની મજા આવી!''
..પણ મારી તનુ નારાજ હતી, કેમ કે એ હજુ નાના પૂલમાં હતી, અને હું મોટાં પૂલમાં ટ્રાન્સફર થયેલો! મતલબ કે મને એનાં કરતાં વધુ આવડ્યું હતું, એવું એ માનતી હતી, પણ વાસ્તવિકતા અલગ હતી!
**********
આવનારાં ત્રણેક દિવસ બહુ ખરાબ રહ્યા! હું જમ્પ લગાઉં અને ડૂબી જ જાઉં! હવે તો પાંચ ફૂટ પાણીમાંય જમ્પ લગાવતાં મને ડર લાગવા માંડ્યો હતો! મને એ જ નહોતું સમજાતું કે પહેલી વાર જમ્પ માર્યો ત્યારે હું દસેક ફૂટ તરેલો, પણ હવે શું ભૂલ કરું છું કે નથી તરાતું??!! હાથ તો હલાવતો જ હતો, તોયે ડૂબી જતો હતો!
...અને એક જમ્પ તો એટલો ખરાબ રહ્યો, કે મારે ઉભું રહેવા અને ડૂબતું બચવા કોચ મનોજ સરને પકડવું પડ્યું! એ તરત જોયસરની સામે જોઈ બોલ્યા, "આ ભાઈને કાલથી પાછો તમારી જોડે નાના પૂલમાં રાખો.. એ બિલકુલ તરતાં જ નથી, કીકિંગ પ્રેક્ટિસ કરાવો આમને..!!"
ઉધરસ ખાતાં ખાતાં મેં આ સાંભળ્યું, અને 'હું કવીક લર્નર છું' એવી મારી ભ્રમણા ભાંગીને ભુક્કો થઈ ગઈ!
જોયસરે મને પાછું નાનાં પૂલમાં આવવા કહી દીધું!! આગળ વધીને પાછાં જવું.. મતલબ કે પ્રમોશનથી ડિમોશન થવું બહુ દુઃખદાયક હોય છે!
ઘરે સાંજે જમતી વખતે સ્વિમિંગની જ વાતો થતી! હું પાછો નાનાં પૂલમાં તન્વીની સાથે આવી ગયેલો એટલે મારી તનુ ખુશ હતી! શ્રીમતીજીએ પણ એમનાં સ્વિમિંગના પ્રોગ્રેસ વિશે કહ્યું કે એ તો આખો નાનો પૂલ તરીને ક્રોસ કરી નાંખતા હતા!
'ડિમોશન' થવાથી મને મારી જાત પર શંકા થવા લાગી હતી કે 'હું તરવાનું શીખી શકીશ કે કેમ?'! એક અઠવાડિયું વીતી ગયેલું. મારાં ગ્રુપના (..અને ઘરનાં પણ!!) બધા તરતાં હતા, સિવાય કે હું!!
તન્વી અને શ્રીમતીજીની સ્વિમિંગની વાતો બંધ નહોતી થતી એટલે હું થોડો નારાજ થઈને બોલ્યો, "હા હવે.. તમને આવડી ગયું છે તો બહુ બોલ બોલ ના કરો ને.. હું તો ડૂબી જ જાઉં છું!"
'થ્રી ઈડિયટ'માં સાચું જ કહેલું, "આપણે નાપાસ થઈએ, એનાં કરતાં મિત્ર પાસ થાય, એનું દુઃખ વધુ લાગે છે!" હું નાપાસ થયો, એ બાબતે તનુ ખુશ હતી, પણ મારા શ્રીમતીજી એક જ અઠવાડિયામાં નાનો સ્વિમિંગપૂલ આખો તરી લેતાં હતાં, એ જાણીને મને દુઃખ લાગતું હતું!
**********
પછીનાં દિવસે હું સ્વિમિંગ પૂલમાં નિરાશ થઈને બેઠો હતો. હું મારાં પગને જ જોઈ રહ્યો હતો અને મનોમન વિચારતો હતો કે 'આ કીકિંગ કેમ નથી કરતાં?' ...મેં મારા પગ અને આંગળીઓ હલાવ્યા અને બબડયો કે, 'આ અહીં તો હલે છે, પણ પાણીમાં કેમ નથી હલતાં?' - આવાં વિચારો અટકતાં જ ન હતા!
"સર તમે જેવું કહો એવું હું ના કરી શકું તો મને જાહેરમાં થપ્પડ મારજો." મેં પૂર્ણ ઈરાદાથી એ દિવસે કોચ જોયસરને કહ્યું! ..એ દિવસે જોયસરે કીકિંગની સાચી રીત સમજાવી! હું પગ ખૂબ જ કડક રાખતો હતો, એટલે નસ ચોંટી જતી હતી! હું ઘૂંટણ ભેગાં રાખી માત્ર પગ ઢીલા કરીને કીકિંગ કરવાનું સમજ્યો! એ દિવસ આખો કલાક માત્ર કીકિંગ જ કરી! જોયસર એકદમ શાર્પ નજરે મને જોતાં, અને થતી ભૂલો સુધારતાં, સાચી ટેક્નિક બતાવતાં! મારું આ બીજું અઠવાડિયું રનિંગ હતું, મારી સાથેનાં જે મિત્રો હતાં એ તો બહુ આગળ વધી ગયેલાં, અને પેલો હરીફ મિત્ર તો હવે દસ મીટરથીય વધુ તરી લેતો હતો! હું ડિમોશન પામીને બીજાં અઠવાડિયાના શિખાઉ મિત્રો સાથે થઈ ગયો હતો!
મને સમજાઈ ચૂક્યું હતું કે હું કવીક લર્નર નથી! મને એ પણ સમજાઈ ચૂક્યું હતું કે આપણે આપણાં બાળકો પર કેટલું બધું પ્રેશર આપીએ છીએ - કશુંક નવું શીખવા માટે! બિચારું બાળક પણ મારી જેમ કોશિશ તો કરતું જ હશે ને?.. છતાંય ના શીખી શકે તો આપણે કેટલું જોર લગાવીએ છીએ?? મારી દિકરીમાં જે પણ કાંઈ ઇર્ષ્યાનું તત્વ છે, એ એને મારામાંથી જ મળ્યું હોવું જોઈએ, એ પણ હું સમજી ચુક્યો હતો! હું સમજ્યો હતો કે દરેકનો શીખવાનો સમય એકસરખો ના હોઈ શકે, એટલે ઇર્ષ્યા કરવી નકામી છે! માનસિક રેસ ઉભી કરવાથી દુઃખી તો આપણે જ થઈએ છીએ! આવી સમજણ સાથે હું મારાં એક અઠવાડિયા પછીનાં શિખાઉ મિત્રો સાથે બિલકુલ ઇર્ષ્યા વગર હદયની મિત્રતાથી વધુ ખીલ્યો!
..અને સાચું કહું તો, આ સમજણ આવતાંની સાથે જ, મારું શરીર મારાં પગ અને શરીરનાં બધાં જ અંગો જાણે કે માનસિક બોજથી મુક્ત થઈને જાતે જ તરવા તૈયાર થઈ ગયા!! ..અને હું નાના પૂલમાં સરસ તરવા લાગ્યો! જોયસરનો આભાર માનુ છું કે એમણે મારો હાથ પકડીને સમજાવ્યું કે હું તરતી વખતે શુ ભૂલ કરતો હતો??!!
...હું બીજા દિવસે પાછો 6 ફૂટ પાણીનાં મોટાં પૂલમાં ટ્રાન્સફર થઈ ગયો! ..અને તનુ પાછી થોડી નારાજ થઈ ગઈ!
"બેટા એવું ન માન કે હું પાછો મોટા પૂલમાં ગયો, એટલે મને તારા કરતાં વધુ આવડી ગયું છે! તું ઈર્ષ્યા ન કર. બસ, તું તરવામાં ધ્યાન આપ. તું મારા કરતાં પણ વધુ ઝડપે શીખીશ. ઈર્ષ્યાનો બોજ મનમાં રાખીશ, તો મારી જેમ પાછું આવવું પડશે.. અને આવો માનસિક બોજ લઈને આપણે તરવાનું કેવી રીતે શીખીશું??" - મારી આંતરિક ઇર્ષ્યામુક્તિ બાદ હું હવે મારી દીકરીને આ શીખ આપી શકતો હતો.
*************
નેકસ્ટ ડે, હું જમ્પ લગાવવા તૈયાર હતો! મેં સ્વિમિંગ પુલનાં વમળો લેતાં પાણીને જોયું.. આજે જાણે કે એ મને પરખવા માંગતું હતું કે શું હું ખરેખર માનસિક હલકો થયો છું કે નહિ?? ..કૂદતાં પહેલાં મેં એક સેકન્ડનો પોઝ લીધો.. આંખો બંધ કરી અને.. જમ્પ લગાવ્યો!!
જમ્પથી ઉઠેલાં પાણીનાં બુલબુલાનો અવાજ મારા કાનમાં આવી રહયો હતો!.. એ અવાજથી ગભરાઈને, ડૂબતા બચવા, ફરીથી પહેલાંની જેમ હું હવાતિયાં મારવાનું શરૂ જ કરવાનો હતો કે મને કોચ જોયસરનાં મારો હાથ પકડીને કહેલા શબ્દો યાદ આવ્યા, "જમ્પ માર્યા પછી તરવા માટે સૌથી પહેલાં કીકિંગ કરવાનું..!"
..તરત જ મેં મારા મનમાં, મારી જાતને જોરથી બૂમ પાડી આદેશ આપ્યો, "ના.. હવાતિયાં નથી મારવાના.. હાથ ભેગાં કર.. અને કીકિંગ શરૂ કર."
...એ સાથે જ ઝાંવા મારવા ખૂલેલાં મારા હાથ પાછાં ભેગાં થઈ ગયા! ..અને પગનું કીકિંગ શરૂ થયું! ..હું ધીમેથી તરતો તરતો પાણીની બહાર આવ્યો! ..પાણીનાં બુડબુડીયાનો અવાજ શાંત થઈ ગયો હતો! ..અને હું પહેલીજ વાર દસ મીટર જેટલું તર્યો! ના તો નાકમાં પાણી ઘુસ્યું કે ના ઉધરસ આવી! હું મારી જાતને પાણીની ઉપર તરતાં, મને ખુદને જોઈ શકતો હતો! હું ખૂબ જ ખુશ થયો.. અને બીજાં જમ્પની રાહ જોવા લાગ્યો!
બીજો.. ત્રીજો.. ચોથો.. અને પાંચમો!! પાંચેય જમ્પમાં હું તર્યો!! ..દર વખતે દસેક મીટર જેટલું! નો ડાઉટ, તરવામાં થાક બહુ લાગે, એટલે જબ્બર થાકી ગયો હતો, પણ હું ખુશ હતો, કેમ કે હું તર્યો હતો!
એ દિવસને અંતે મેં જોયું કે મનોજસરે એ હરીફ મિત્ર અને મારી સાથેના પ્રથમ દિવસનાં શિખાઉ 4-5 મિત્રોને સાડા આઠ ફૂટ પાણીમાં 25-50 મીટર લેંથમાં, કોચ સમીરભાઈ પાસે જવા સૂચના કરી! આ જોઈ હું ખરેખર ખુશ થયો.. કેમ કે મારી ઇર્ષ્યાને મારી નાંખવા હસમુખભાઈનું દ્રષ્ટાંત જ કાફી હતું!
હસમુખભાઈ!! - ઉંમરમાં એ સાઈઠની નજીક પહોંચ્યા હશે. તરવાનું શીખવા આવ્યે બીજો મહિનો ચાલુ હતો, તોયે હજુ તરવાનું તો દૂર રહ્યું, પણ કીકિંગ પણ બરાબર નહોતા કરી શકતા! પંદર દિવસ તો એ બાળકોનાં નાના પૂલમાં રહ્યા હશે! છતાંય એ હજુયે એવાં જ જુસ્સાથી સ્વિમિંગ પૂલમાં તરવાનું શીખવા આવતા હતા. જાણે કે પહેલો દિવસ ના હોય! એમની સાથેની બેચવાળા તો હવે જાણકાર પણ બની ગયા હશે..!! કોઈ એમની ઉપર હસે કે ગુસ્સે થાય, તોયે એ એક 'ફાઇટર'ની જેમ બસ, ઇર્ષ્યા કર્યા વગર પોતાનું તરવા શીખવાનું કામ ચાલુ રાખે છે!! મેં એમને કહ્યું, "કાકા, તમે મારા ઇંસ્પિરેશન છો. તમારી જગ્યાએ બીજું કોઈ હોત.. તો અત્યારસુધી ક્યારનુંયે સ્વિમિંગ છોડી દીધું હોત!"
************
હવે છ ફૂટ પાણીમાં પંદર-વીસ મીટર હું ઇઝીલી તરી લેતો હતો, થાક્યા અને ગભરાયા વગર, શાંતિથી! તરતો ત્યારે પાણીય ન હલે, એમ! ..માટે માત્ર પાંચ દિવસમાં જ મને સાડા આઠ ફૂટ ઊંડાઈના પૂલમાં 25/50 મીટરની લેંથ માટે સમીરભાઈ પાસે મોકલી દેવામાં આવ્યો- કે જ્યાં મારી સાથેની બેચનાં મારા 4-5 મિત્રોને પહોંચે ઓલરેડી પાંચેક દિવસ થઈ ચૂક્યા હતા! મારો પેલો હરીફ મિત્ર મને ત્યાં જોઈને બહુ ખુશ થયો હોય એવું મને ના લાગ્યું! ..કેમ કે એ મારી વાતને ટાળતો-કાપતો અને જમ્પ લગાવવાની લાઈનમાં મારાથી સુપિરિયર હોવાનું વર્તન કરતો! ..જોકે મને કોઈ ફેર નહોતો પડતો કેમ કે હું તો મારી બીજા અઠવાડિયાની બેચના મિત્રો (ઉત્સવ, પરીક્ષિત, પ્રકાશ, ગઢવી, રાસીદ, દીપ, સુરેશભાઈ અને હસમુખકાકા તથા જલાલ પણ ખરાં! ) 25/50 મીટરની લેંથમાં ક્યારે મારી પાસે આવે એની રાહ જોતો હતો!
***********
અહીં મારે પૂલનાં સાડા આઠ ફૂટ ઊંડાઈવાળા ભાગમાં જમ્પ લગાવીને 25 કે 50 મીટર લેંથ તરવાનું હતું.. મૂળ તો હવે સ્ટેમીના ટેસ્ટ હતો, કે આપણે કેટલું તરી શકીએ છીએ?! અહીં પહેલાં દિવસે તો હું 25 મીટરની બે લેંથમાં જ એટલો થાકી ગયેલો, કે બોલવાનોય હોંશ નહોતો રહ્યો!
મારી આપેલી શિખામણની તનુમાં કશુંક તો ફેર આવ્યો હોય એવું ચોક્કસપણે લાગતું હતું! એ હવે માત્ર પોતાનાં સ્વિમિંગમાં જ ધ્યાન આપતી હોય એવું લાગ્યું! સાચું કહું તો, પ્રથમ દસ દિવસ દરમિયાન એને જોઈને એવું લાગતું હતું કે એ સ્વિમિંગ જલ્દી નહિ શીખી શકે! ..પણ હું ખોટો હતો! એણે સ્પીડ પકડી હતી! હું જે દિવસે સાડા આઠ ફૂટના પૂલમાં 25/50 મીટરની લેંથમાં ટ્રાન્સફર થયો, એનાં બીજા જ દિવસે એ પણ મોટાં સ્વિમિંગ પૂલની ટેસ્ટમાં પાસ થઈ ગઈ અને મારી સાથે સાડા આઠ ફૂટનાં પૂલમાં 25/50 મીટરની લેંથમાં આવી ગઈ!
"જોયું ને બેટા.. મેં કહેલું ને?.. કે તું હજુ નાના પૂલમાં છે અને હું મોટાં પૂલમાં છું એનો મતલબ એ નથી થતો કે મને વધારે આવડ્યું અને તને ઓછું..!!'' મેં તનુને કહ્યું અને એ સાથે જ એ ખીલખીલ હસવા લાગી! એનું ઇર્ષ્યા અને અફસોસ વગરનું એ હસવું મને યાદ છે!
*************
ત્રીજું અઠવાડિયું હવે પૂરું થવામાં જ હતું! હું નક્કી કરીને આવેલો કે 'આજે ચાહે જે થાય એ.. પણ હું 50 મીટરની લેંથ મારીને જ રહીશ!'
જેવું 25 મીટરની લેંથ પૂરી થઈ કે શરીર થાકવા લાગ્યું.. છતાંય હું તરતો રહ્યો! જેમ જેમ પાણી છીછરું થતું જાય એમ એમ 50 મીટર પૂરું કરવામાં તાકાત લગાવવી પડતી હતી! કોચ જીગાભાઈ અને ચેતનભાઈ મને જોઈને એક જ વાત કહે, "માસ્તર.. કીકિંગ કરો અને ઘૂંટણ ભેગાં રાખી છેક સુધી વાળો.. ખભો ઢીલો કરો.." ..હું બનતી કોશિશ કરતો જ હતો! ..આખરે એક 50 મીટરની લેંથ પૂરી થઈ!!
પૂલમાંથી બહાર નીકળ્યો, ત્યારે હાથ-પગ દુઃખી ગયા હતાં! ..ખભો ટાઈટ થઈ ગયેલો! ..શ્વાસ એટલો ફૂલી ગયેલો કે બોલવાનાંય હોંશ નહોતા! ..છતાંય બીજી લેંથ મારવાનું મેં મનોમન નક્કી કર્યું! બસ.. અહીં મેં એક મોટી ભૂલ કરી નાંખી કે જે મારે નહોતી કરવી!
*********
બીજી 50 મીટરની લેંથ મારવાનું નક્કી કરીને મેં જમ્પ લગાવ્યો. હું ધીમે ધીમે તરી તો રહ્યો જ હતો, પણ સાથે સાથે હું અનુભવી શકતો હતો કે અતિશય થાકને કારણે મારો માત્ર ડાબો પગ જ કીક કરતો હતો, જમણો નહિ! ખભો તો ઓલરેડી ટાઈટ થઈ જ ગયો હતો એટલે હાથની મુવમેન્ટ પણ ભારે થઈ ગઈ હતી! ..શ્વાસ ફૂલવાને કારણે મોંઢેથી જોરજોરથી શ્વાસ/ફૂંક મારી રહ્યો હતો!! ..છતાંય હું તરતો રહ્યો! ..મને માત્ર 50 મીટર પૂરી થયાની દીવાલ દેખાતી હતી!
..પણ જેવું 25 મીટર ક્રોસ થયું, કે મને સમજાઈ ગયું કે અતિ-આત્મવિશ્વાસમાં મેં મારી ગજા બહારની લિમિટ નક્કી કરી નાંખી હતી! હું પૂલની માત્ર ત્રણ ફૂટ દૂર રહેલી કિનારવાળી દીવાલને પકડવા માંગતો હતો, પણ હું ત્યાં વળી પણ નહોતો શકતો.. પગે તો ઓલરેડી કીકિંગ બંધ જ કરી દીધું હતું.. હું માત્ર હાથની મૂવમેન્ટને આધારે જ હજુયે પાણીની ઉપર હતો.. હું સમજી ગયો હતો કે આઠ ફૂટ પાણીમાં હું અતિશય થાકને કારણે ડૂબવાનો છું.. ડૂબી ના જાઉં એટલે મારું હાથ-પગનું મુવમેન્ટ ઝડપી થઈ ગયું.. દસ-બાર ફૂટ દૂર ઊભેલાં કોચ જીગાભાઈ સામે મેં ડર અને લાચારીથી જોયું.. પણ આંખોમાં ધોળે દિવસે તારા દેખાયાં અને પછી અંધારું થઈ ગયું.. મને છેલ્લે જીગાભાઈનો એટલો જ અવાજ સંભળાયો કે, "વડીલ.. થાય એટલું કરો.. બાકી કિનારે આવી જાઓ.."
હજુ તો હું આ સાંભળું જ છું ત્યાં તો હું ડૂબી ગયો...
ફેફસાંની હવા ખાલી થઈ ગયેલી એટલે એક મોટો પાણીનો બુડકો પીવાઈ ગયો.. પાણીમાં ડૂબતાંની સાથે જ મેં ઉપર જોયું.. વધીને એક ફૂટ જેટલો જ હું પાણીની અંદર હતો.. બહાર આવવા મેં હાથ હલાવ્યા છતાંય ઉપર નહોતો આવી શકતો.. કીકિંગ પણ કર્યું પણ પૂલનું તળિયું જાણે કે હતું જ નહિ.. મોં અને નાકમાંથી નીકળતી હવા/શ્વાસને કારણે નીકળતાં પાણીનાં પરપોટા મને સ્પષ્ટ દેખાઈ રહ્યા હતાં.. પાણીનાં બુડબુડીયાનો અવાજ પણ સંભળાતો હતો જે ક્રમશઃ ધીમો થઈ રહ્યો હતો.. બસ.. આ મારી અંતિમ ક્ષણ હતી અને હું ડૂબીને મરવાનો જ હતો એવું લાગ્યું!!
...પણ અચાનક જ મને મારી બાજુમાં જ જાણે કોઈએ જમ્પ લગાવ્યો હોય એવું લાગ્યું!! ..અને મને નીચેથી જોરથી કિનારા બાજુ ધક્કો માર્યો!!
શ્વાસ લેવા હવાતિયાં મારતો હું.. જેવો બહાર આવ્યો કે ફેફસામાં હવા ભરવા જોરથી મોંએથી શ્વાસ લીધો.. અને એ સાથે જ નાક અને મોંમાં પાણી ઘુસી ગયું અને જોરથી ઉધરસનું આક્રમણ આવ્યું..!!
નીચેથી કિનારા બાજુ ધક્કો લાગ્યો હોઈ મેં તરત જ પૂલની દીવાલ પકડી લીધી.. અને ઉધરસ ખાતાં-ખાતાં હું, અતિશય થાકને કારણે, ત્યાંજ માથું ઢાળીને પૂલની દીવાલે લટકી રહ્યો!! ..આ બધું થવામાં માત્રને માત્ર પાંચ થી છ સેકન્ડ જ થઈ હશે..!! પણ જાણે કે મેં મૃત્યુ સમયે થતી ગૂંગણામણનો અનુભવ કરી લીધો હતો!!
ઉધરસ સ્થિર થતા માથું ઉઠાવી મને કોણે બચાવ્યો એ જોવા મેં પાછળ જોયું!! ..મારી પાછળ પાણીમાં કોચ જીગાભાઈ મંદ મંદ મુસ્કુરાઈ રહ્યા હતા!! ..મેં અહોભાવથી એમની સામે જોયું, અને માત્ર એટલું જ બોલી શક્યો, "થેન્ક યુ."
"આ જ અમારું કામ છે.. એમાં શેનું થેંક્યું??!!" એ માત્ર આટલું જ બોલ્યા!
હું લગભગ ત્રણેક મિનિટ પછી પૂલની બહાર આવ્યો અને ત્યાં જ લગભગ બે મિનિટ સુધી બેસી રહ્યો!! આ અનુભવ મને લાઈફટાઈમ યાદ રહેવાનો છે એમાં કોઈ શંકા નથી!
અતિ-આત્મવિશ્વાસ આપણને ડુબાડીને જ જંપે- એ હું સમજ્યો છું! ગજા બહારનું લક્ષ્ય ના રાખવું- એ પણ હું સમજ્યો છું! સફળતા મેળવવા નાના નાના સ્ટેપ લેવા- એ પણ સમજ્યો છું! ..અને થાય એટલું કરવું- એ તો મને મારી નોકરીમાંય કામ લાગે એવું છે!!
આ ઈંસિડેન્ટ પછી બીજા જ દિવસે મને મારી શરૂઆતની બેચ સાથેનાં 4-5 શિખાઉં મિત્રોની સાથે કોચ આરીફસર, કે જે તરવાનાં જાણકાર હોવાનું ફાઇનલ પરિણામ આપે છે એમની પાસે મોકલવામાં આવ્યો! હું મારા ડૂબવાના અનુભવ પરથી ઘણું શીખ્યો હતો.. એટલે મેં, જ્યાં સુધી પૂર્ણ વિશ્વાસ ન બેસે ત્યાં સુધી, 'આગળ' ના વધવા, મતલબ કે આરીફસર પાસે ના જવા નકકી કરી લીધું!!
**********
આરીફ સર-બિલકુલ નારિયેળ જેવું વ્યક્તિત્વ! ઉપરથી કડક પણ અંદરથી સાવ નરમ! ..પણ આટલાં દિવસથી હું આરીફસરને જોઈને નોંધતો હતો કે એમની પાસે પહોંચ્યા પછી જો કોઈ ડૂબે તો એ એમનાં પર થોડાં કડક બનીને જાતે બહાર આવવા કહેતાં! મારી અંદર થાકી ગયા પછી પાણીમાં ડૂબવાનો એક એવો ડર બેસી ગયેલો કે, મારે પૂર્ણ આત્મવિશ્વાસ વિના એમની પાસે નહોતું જ જવું.. છતાંય ત્યાં જવું પડ્યું! ત્યાં 50 મીટરની એક લેંથ પૂરી કરવામાં મેં ત્રણ બ્રેક લીધાં!
બીજા દિવસે નક્કી કરી લીધું કે હું ત્યાં નહિ જઉં..!! ..અને મારી આ જીદ સફળ રહી! મને પાછો 25/50 મીટરની લેંથમાં રહેવા મંજૂરી મળી ગઈ!!
**********
એક મહિનાનું કઢાવેલું શિખાઉ કાર્ડ પૂરું થવામાં છેલ્લું અઠવાડિયું રહ્યું! શ્રીમતીજી માત્ર પંદર જ દિવસમાં 300/350 મીટર તરી લેતાં હોઈ એ જાણકાર બની જ ગયેલાં. એ માત્ર ફોર્માલિટી ખાતર 'શિખાઉ' તરીકે મહિનો પૂરો કરી રહ્યા હતા. તન્વીએ પણ તરવામાં સ્પીડ પકડી હોઈ માત્ર બે જ દિવસમાં આરીફસર પાસે ટ્રાન્સફર થઈ ગઈ! હવે તન્વી પણ ઇઝીલી 300 મીટર જેટલું તરી લેતી હતી! બાકી રહ્યો હું, કે જે 50-50 મીટરની બે લેંથમાં પણ હાંફી જતો હતો!!
************
આજે તન્વીની ફાઈનલ ટેસ્ટ હતી. લગભગ 320/350 મીટર જેટલું તરવાનું હતું. ઉપરાંત, દસેક મિનિટનું સ્ટેન્ડિંગ અને બે વખત આઠ ફૂટ પાણીમાં છેક નીચે સુધી ડુબાડીને જુએ કે વ્યક્તિ જાતે જ બહાર આવી શકે છે કે નહિ?!
...તન્વીએ ઇઝીલી ટેસ્ટ પાસ કરી નાંખી!
..અને આ દરમિયાન પણ ખબર નહિ કેવી રીતે, પણ હું પણ 50 મીટરની પાંચ લેંથ મારી શક્યો હતો!! પહેલીવાર જ્યારે પાંચ લેંથ પૂરી કરી, ત્યારે કોચ સમીરભાઈ હસતાં હસતાં બોલ્યા, "પાંચ લેંથ પૂરી કરી લીધી એટલે આજે માસ્તર આપણને પાર્ટી આપશે."
હું ક્યાં પાછો પડું એમ હતો?.. લઈ આવ્યો નાસ્તો!! બધાં કોચ સાથે મળીને ઉજાણી કરી!!
********
હવે હું પૂર્ણ આશ્વસ્ત હતો, કે હું થાકને કારણે ડુબીશ તો નહિ જ!! આરીફસર જોડે ટ્રાન્સફર થયો! બિલકુલ ડર્યા વગર પાંચ લેંથ ઇઝીલી પૂરી કરી! એમણે મને પગની કીકિંગ પર ધ્યાન રાખવાનું કહ્યું, જે હવે આસાન હતું!
પરંતુ એક મહિનો પૂરો થયો હોઈ મેં આરીફસરને પૂછ્યું, "સર કાર્ડ પૂરું થયુ છે.. હવે પાંચ લેંથ તો ઇઝીલી મારી જ લઉં છું.. જો આપ મારી ટેસ્ટ લઈ લો તો કાર્ડ રીન્યુ ના કરાવું તો ચાલશે..??"
આરીફસરે થોડું વિચારીને કહ્યું, "બે દિવસમાં તારી ટેસ્ટ લઈ લઈશ.. રીન્યુ ના કરાવતા.."
બધાની સાથે પરીક્ષા આપવી ઇઝી હોય છે, પણ એકલાં પરીક્ષા આપવી એટલી જ કઠિન!! મને નહોતી ખબર, કે એકલાં પરીક્ષા આપવી મારા માટે ખરેખર લિટમસ ટેસ્ટ સાબિત થશે!!
**************
જનરલી જ્યારે બધાની સાથે ટેસ્ટ લેવાય ત્યારે લગભગ 320/350 મીટર જેટલું તરવાનું હોય છે. જેમાં બધાંએ લાઈનસર તરવાનું હોય એટલે પોતાનો વારો આવે ત્યાં સુધી બે-પાંચ મિનિટનો વચ્ચે રેસ્ટ મળી જાય! (તન્વીએ આવો જ ટેસ્ટ આપેલો!) ..પણ એકલાં ટેસ્ટ આપવામાં આવો રેસ્ટ ના મળે! વળી, આરીફસરનું ધ્યાન સતત ટેસ્ટ આપનાર પર જ હોય, એટલે એવો રેસ્ટ લેવા પણ ન દે!!
સ્વિમિંગ પૂલ 50 મીટર લાંબો હતો. એક છેડેથી જમ્પ લગાવીને તરવાનું શરૂ કરીએ અને બીજે છેડે બહાર નીકળ્યા વગર લંબચોરસ આકારમાં U-ટર્ન લઈ બહાર નીકળીએ, ત્યારે 100 મીટર જેટલું તો થઈ જ જાય! ..આવા બે U-ટર્ન!! ઉપરાંત, 60/65 મીટરના બે ક્રોસ! ..અને 50 મીટરની બે લેંથ!!.. ટોટલ કરો તો, લગભગ 420/450 મીટર જેટલું થાય!!
હું એકલો જ ટેસ્ટ આપવાનો હોઈ બે દિવસની ટેસ્ટમાં આરીફસરે પહેલાં દિવસે લગભગ 350/380 મીટર જેટલું તરાવ્યું! ..અને બીજા દિવસે 420/450 મીટર જેટલું તરાવ્યા બાદ લગભગ પંદર મિનિટ જેટલું સ્ટેન્ડિંગ , એ પણ સ્વિમિંગ પૂલની વચ્ચે જઈને!!
સહેજ અટકું ત્યાં તો પાછી સીટી વાગે! "કૂદ.. કૂદ.. લેંથ માર.." જેવાં આદેશો છૂટતાં ગયા અને હું તરતો રહ્યો! બે દિવસની ટેસ્ટમાં લગભગ 800 મીટર ઉપરાંત તર્યો હોઈશ!
સ્ટેન્ડિંગ વખતે એટલો થાકી ગયેલો, કે હું લિટરલી વચ્ચે બાંધેલી દોરીના પાર્ટીશન પર લટકી ગયેલો! ..ત્યાં તો પાછી સીટી વાગી, "કર.. કર.. સ્ટેન્ડિંગ ચાલુ રાખ."
છેલ્લે વારો આવ્યો.. ડૂબાડવાનો!
મને એમ કે કોઈ કોચ આવશે કે જે અચાનક ડૂબાડશે! ..પણ આ ટેસ્ટ લેવા ખુદ ઓથોરાઈઝ પર્સન વત્સલભાઈ આવ્યા! મેં એમને એક મિત્ર મનિષને ડૂબાડતાં જોયેલાં, એટલે હું થોડો ચિંતામાં હતો, પણ કદાચ એ મારો ચહેરો વાંચી ગયા હશે એવું લાગ્યું. એમણે મને ફૂલ સપોર્ટ કર્યો. પાંચ વખત 8 ફૂટ પાણીમાં ડૂબાડયો અને શીખવ્યું કે ગભરાયા વગર બહાર કેમ આવવું?! હું જાતે બહાર આવ્યો ય ખરાં! ..પણ અતિશય થાકી ગયો હતો! ઇચ્છતો હતો કે મને થોડો રેસ્ટ મળે!
...અંતે મારી એક્ઝામ પૂર્ણ થઈ! મને પાસ કરવામાં આવ્યો!!
**********
એક્ઝામ પાસ કર્યા બાદ હું શાવર લઈ બહાર નીકળતો હતો ત્યારે મને મારો પેલો હરીફમિત્ર સ્વિમિંગ પૂલમાં આવતો દેખાયો! એ 'જાણકાર' બની ગયાની વત્સલભાઈની સહી કરાવવા માટે ત્યાં આવ્યો હતો. એણે મારી સામે જોઈ વિજયી અદામાં એનાં હાથમાં રહેલું 'જાણકાર'નું ફોર્મ ફરફરાવ્યું! મારી પાસેથી ક્રોસ થતી વખતે એણે એ રીતે મારી સામે જોયું કે જાણે મને કહેતો હોય કે, "જોયું?.. તારા કરતાં પહેલાં હું જાણકાર બની ગયો!!"
મેં એની સામે જોઈને માત્ર હળવું સ્મિત કર્યું! ..કેમ કે સ્વિમિંગ શીખનાર માત્ર સ્વિમિંગ નથી શીખતો, એ ઈચ્છે તો ઇર્ષ્યા અને અફસોસથી મૂક્ત થઈ આત્મવિશ્વાસનું લાઈફ લેશન પણ શીખે છે!! ..અને આમેય એને ક્યાં ખબર હતી કે હું પણ 'જાણકાર' બની જ ગયો હતો!!
************
બબીતાને સ્વિમિંગ શીખવતાં જોઈ જેઠાલાલ બોલે છે, "મુજે ભી જલપરા બનના હૈ." સ્વિમિંગ શીખવાનું શરૂ કરતાં પહેલાં હું મજાકમાં આવું બોલેલો, ત્યારથી મારી તનુ મારી પાછળ પડેલી, "પપ્પા, જેઠાલાલની જેમ બોલોને, મુજે ભી જલપરા બનના હૈ. હું તમારો વિડીયો લઈશ."
..અને એને વિડીયો ચાલુ કરી દીધો! આખરે મારે બોલવું પડ્યું, "મુજે ભી જલપરા બનના હૈ."
*************
નેકસ્ટ ટાર્ગેટ.. પોરબંદરનાં દરિયામાં તરવું છે! જોઈએ, ઈશ્વર સાથ આપે તો હું, મારા શ્રીમતીજી અને તન્વી સાથે મળીને તરીશું.. અથવા ડુબીશું!☺️☺️
-યજ્ઞેશ રાજપુત
લ.તા. 31.7.22
(જાણકાર તરીકે તરીને આવ્યા બાદનું આખું લખાણ!)
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid0vgtziBeCjmpAkfXkxwLEonB496Ekb4svj7iGUFSCtSoDu6m7D4hJeuDNAZxdu3qpl&id=100002947160151
